Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 28 красавіка наведаў з рабочай паездкай Веткаўскі раён Гомельскай вобласці — адзін з найбольш пацярпелых рэгіёнаў у выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС, перадае карэспандэнт БЕЛТА.
Чарнобыльскія паездкі кіраўніка дзяржавы, прымеркаваныя да гадавіны катастрофы, — гэта ўжо шматгадовая традыцыя. Часцей за ўсё Прэзідэнт бывае менавіта на Гомельшчыне, якая ў красавіку 1986 года практычна ўся была радыяцыйна забруджана. Пакуль у мінулыя гады некаторыя апаненты Аляксандра Лукашэнкі ў гэтыя памятныя дні спрабавалі зарабіць палітычныя дывідэнды на чыстых вуліцах і плошчах Мінска, Прэзідэнт праводзіў дні, а часам і тыдні ў самых забруджаных раёнах. Сустракаўся са звычайнымі людзьмі, вучонымі, аграрыямі… Спрабаваў зразумець, што лепш зрабіць з гэтымі вялізнымі тэрыторыямі, якія ў той ці іншай ступені падпалі пад радыяцыю.
Інфармацыі спачатку было няшмат, вопыт жа Беларусі ў пераадоленні наступстваў Чарнобыля ўнікальны. А яшчэ горш, што на змену няведанню ў першыя гады пасля катастрофы ў грамадскую свядомасць прыйшоў страх і часта яўныя домыслы. Таму сапраўднае адраджэнне пацярпелых тэрыторый патрабавала не толькі правільнага падыходу і грашовых уліванняў, але і акуратнай асветнай работы з людзьмі. Калі б не гэтыя намаганні і асабістая ўвага Аляксандра Лукашэнкі да праблемы, то многія цяпер населеныя куткі сучаснай Беларусі, магчыма, больш былі падобныя б да ўкраінскага горада-прывіду Прыпяць.
Шматгадовыя ўкладанні акупіліся, і цяпер Аляксандр Лукашэнка ў гэтыя красавіцкія дні ўжо можа сабе дазволіць не займацца лакальна пытаннямі асобных пацярпелых раёнаў. Прадмет яго ўвагі — работа ўсёй вобласці. А на яе прыкладзе — пастаноўка задач для ўсёй краіны.
АД НЫЦЦЯ ДА ПАЗІТЫВУ. Чаму Гомельская вобласць для Лукашэнкі як родная
У горадзе Ветка кіраўнік дзяржавы правёў нараду з актывам усёй Гомельскай вобласці. «Вы ведаеце, гэта вобласць мне не чужая. Гэта вобласць мне фактычна як родная. Я заўсёды падкрэсліваў на любых форумах, канферэнцыях, рэферэндумах, выбарах: Гомельская вобласць заўсёды мяне падтрымлівала больш, чым якая-небудзь іншая вобласць. Тут працавітыя, мудрыя, загартаваныя людзі, якія бязмежна любяць гэту зямлю. Але з-за нашай бескантрольнасці, ныцця «ах, чарнобыльцы, ах, чарнобыльцы» мы расслабіліся і не заўважылі, як пачалі страчваць гэту вобласць. І сярод гэтай вялікай колькасці працавітых, мудрых людзей з’явіліся дзялкі, жулікі і зладзеі. Няхай іх няшмат, але гэты працэс трэба спыніць. Таму сюды і быў накіраваны новы губернатар і новы ўпаўнаважаны Прэзідэнта па гэтай вобласці».
Прэзідэнт, наведваючы пацярпелыя рэгіёны, заўсёды падкрэсліваў, што дзяржава будзе рабіць усё магчымае, каб гэты край жыў і развіваўся. Людзі паверылі і засталіся на малой радзіме. «Я вас доўга пераконваў, што тут мы будзем жыць нармальна, не горш, чым у іншых раёнах нашай рэспублікі. Па выніках мінулых 30 з нечым гадоў мы ў гэтым пераканаліся, таму што мы ўжо маем статыстыку. Я адчуваю шчырую радасць, калі бачу пазітыўныя змяненні», — заявіў беларускі лідар.
Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу, што для Гомельскай вобласці за гады незалежнасці дзяржавай зроблена нямала. «Я бачыў сёння ў Ветцы радасныя твары, і ў чым асаблівасць — калі ёсць нейкія нязначныя пытанні, то жанчыны хуценька гэтага чалавека адсоўваюць: «Ды гэта не Прэзідэнта пытанні, ды гэта не галоўнае». Галоўнае — каб быў мір, каб не прылятала сюды (як гавораць на Данбасе), каб людзі жылі на мірнай зямлі. Людзі нарэшце сваім прыярытэтам зрабілі нармальнае жыццё, спакойнае, мірнае, і жыццё сваіх дзяцей. Гэта прыярытэт сёння я бачу на Гомельшчыне, ды і па ўсёй рэспубліцы, — падкрэсліў Прэзідэнт. — Заўсёды кажу: лепш у полі ваяваць, чым там. Вы гэта лепш за мяне ведаеце. Вы сталі прыфрантавой вобласцю».
У пацярпелыя рэгіёны толькі ў мінулым годзе ўкладзена больш за Br600 млн, а ў цэлым — мільярды. На гэтыя грошы пабудаваны дзясяткі тысяч кватэр, больш за сотню школ і дзіцячых садоў, тысячы кіламетраў дарог, газіфікаваны больш за сотню населеных пунктаў. З’явілася шмат розных устаноў аховы здароўя, у тым ліку ўнікальны, ледзь не адзіны ў свеце Рэспубліканскі навукова-практычны цэнтр радыяцыйнай медыцыны і экалогіі чалавека. «Мы яго з вамі пабудавалі тады, калі ён проста быў кінуты і пустыя вокны, як байніцы, сведчылі пра безгаспадарчасць», — дадаў Аляксандр Лукашэнка.
«Калі ў першае дзесяцігоддзе пасля аварыі мы змагаліся ў прамым сэнсе за выжыванне, то ў апошнія гады мы гаворым аб развіцці. Уключэнні ў сельгасабарот зямель, будаўніцтве малочнатаварных, адкормачных комплексаў, стварэнні эфектыўных прамысловых прадпрыемстваў. Што-што, але вам крыўдзіцца на гэта няма чаго. Няма ніводнага горада ў вас больш ці менш буйнога, дзе я не пабываў бы і не запланаваў будаўніцтва ці то дрэваапрацоўчых, перапрацоўчых, цэлюлозных, нафтаперапрацоўчых заводаў», — сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Ён звярнуў увагу, што ў Гомельскай вобласці зроблена нямала і ў прамысловым плане гэта адна з самых развітых абласцей. «Нам трэба шукаць сёння, а яшчэ лепш — ствараць драйверы эканамічнага росту рэгіёна ў бліжэйшым будучым», — падкрэсліў Прэзідэнт.
Таму, растлумачыў кіраўнік дзяржавы, на гэты раз было прынята рашэнне адысці ад практыкі традыцыйнага «чарнобыльскага» візіту і правесці рабочую нараду аб сітуацыі ў рэгіёне ў цэлым.
НАДЗЁННЫЯ ПЫТАННІ. У чым Прэзідэнт патрабуе дысцыпліны і сістэмнага падыходу
Рабочую паездку Прэзідэнт пачаў з практычных пытанняў: работа малочнатаварных комплексаў, меліярацыя, ход пасяўной кампаніі, праблемы ў жывёлагадоўлі, захаванасць і аднаўленне тэхнікі. Спагнанне з адказных жорсткае. З аднаго боку, укладзеныя па ўсіх напрамках сродкі важна не толькі асвоіць, але і апраўдаць у наступныя гады. Прасцей кажучы, не закапаць грошы ў зямлю пры меліярацыі або ў сцены пры будаўніцтве новых ферм. У абодвух выпадках патрэбна аддача ў выглядзе малака, мяса, прадукцыі раслінаводства.
З іншага боку, зразумела, што паказанае на палях Аляксандру Лукашэнку — гэта своеасаблівы ўзор не толькі для Гомельскай вобласці, але і для краіны ў цэлым. Такімі ж якаснымі ў гэтым выпадку сяўба кукурузы або меліярацыйныя работы павінны быць усюды, але… (і тут Прэзідэнт не раз звяртаў увагу) не хапае дысцыпліны.
Аб укамплектаванні МТК
«Калі мы не паставім жывёлу ў тэхналагічныя памяшканні — комплексы малочнатаварныя, дзе даіцца карова будзе не ўручную, не ў малакаправод, а ў даільнай зале, — не паставім ніякага малака і якасці не будзе», — звярнуў увагу беларускі лідар.
Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што ўсе гэтыя МТК павінны быць поўнасцю ўкамплектаваны жывёлай, паколькі інакш не акупяцца ўкладзеныя сродкі. «Крыўдуйце самі на сябе, калі вы новыя і рэканструяваныя комплексы не запоўніце», — папярэдзіў ён. Задача гэта датычыцца не толькі Гомельскай вобласці, але і краіны ў цэлым. У той ці іншай ступені яна актуальна для розных рэгіёнаў.
Пры гэтым, звярнуў увагу кіраўнік дзяржавы, важна і тое, якой менавіта жывёлай будуць укамплектоўвацца комплексы, як будуць арганізаваны ўтрыманне і догляд. Тут адзін з галоўных паказчыкаў работы — гэта надой, які на новых комплексах ніяк не можа быць ніжэйшы нават за сярэднерэспубліканскі і абласны ўзроўні. «Навошта будавалі? На новых комплексах трэба ў два разы больш», — падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
Аб меліярацыі
Прэзідэнт патрабуе паскорыць тэмпы меліярацыі: «Вельмі марудна ідзе. Трэба паскарацца. Сёння гэту капейку (сродкі на меліярацыю. — Заўвага БЕЛТА) вырвалі трыма пальцамі, а заўтра можа не быць. І пад адказнасць кіраўнікоў. Трэба адказваць, сачыць за каналамі, дамбамі, рэгуляваць водны рэжым. Пад подпіс кожнаму кіраўніку: вось твае палі — адказвай».
Ён падкрэсліў, што трэба імгненна працаваць, асабліва ў шэрагу мясцін, якія важна выратаваць у першую чаргу. «Я не аб аднаўленні, не аб меліярацыі, а аб выратаванні некаторых участкаў. Самае цяжкае ўражанне — ад запушчанасці палёў і адсутнасці культуры земляробства. Самае страшнае гэта», — адзначыў Прэзідэнт.
Аляксандр Лукашэнка акцэнтаваў увагу, што ўкладзеныя цяпер у меліярацыю грошы трэба расходаваць эфектыўна, і ў далейшым сачыць за станам гэтых тэрыторый. «Каб мы, уклаўшы грошы… А нашы дзеці потым зноў не разгортвалі гэту работу. Жалезная павінна быць дысцыпліна. Падтрымліваць трэба. Гэта залатыя землі, — сказаў кіраўнік дзяржавы. — Мы знайшлі гэтыя грошы. Мы за гэтыя грошы столькі жылля маглі пабудаваць і яшчэ якія-небудзь пытанні вырашыць… Дык беражыце гэта. У лепшых гаспадарках так і робіцца. А чаму на ўсходзе краіны гэтага няма, у цэнтры няма — у Мінскай вобласці?» — паставіў пытанне Аляксандр Лукашэнка.
Аб захаванасці і аднаўленні тэхнікі
Кіраўнік дзяржавы азнаёміўся са створанай у галіне сістэмай па рамонце і аднаўленні старой тэхнікі. «Сістэма наладжана правільна, гэтым шляхам трэба ісці», — сказаў ён.
Для журналістаў і грамадства Аляксандр Лукашэнка растлумачыў, што размова ідзе пра тэхніку, якая праслужыла ў гаспадарках 5-7 гадоў і якую «кінулі пад плот». «Мы прынялі рашэнне з-пад плота дастаць, аднавіць і даць новае жыццё гэтай тэхніцы», — адзначыў ён.
«Прыгожая!» — сказаў Прэзідэнт, ацэньваючы прадстаўленыя ўзоры адноўленай тэхнікі. Дарэчы, гэта абыходзіцца ў разы танней за куплю новай тэхнікі і агрэгатаў. У вобласці вызначаны пералік пунктаў, дзе арганізаваны рамонт складанай, менш складанай і простай тэхнікі і абсталявання. Гэта інфармацыя даведзена да ўсіх кіраўнікоў гаспадарак.
Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу, што гэта даручэнне павінна было зыходзіць не ад яго, а ў першую чаргу на месцах трэба беражліва і па-гаспадарску абыходзіцца з тэхнікай. «Ставімся расхлябана, не беражом яе. А гэта грошы!» — заўважыў ён.
Камбайн «Гомсельмаша» павінен працаваць мінімум 15 гадоў, падкрэсліў Прэзідэнт. Тое ж самае датычыцца і трактарнай тэхнікі. Аляксандр Лукашэнка нагадаў, як аднойчы размаўляў з амерыканскім фермерам, які больш за 30 гадоў эксплуатаваў беларускі трактар, і той быў спраўны і цалкам у рабочым стане.
ЖАЛЕЗНАЯ ДЫКТАТУРА. Як Лукашэнка даручыў узмацніць кадравую работу
Кадры вырашаюць усё. Гэту бясспрэчную ісціну Прэзідэнт вельмі добра разумее, а таму некалькі разоў на працягу рабочай паездкі вяртаецца да гэтай тэмы — як у час наведвання сельгасугоддзяў, так і на нарадзе з актывам рэгіёна.
«Настае жалезная дыктатура! Засядзеліся ў Мінску. У Гродне праводзім нараду — поўны адрыў урада ад губернатараў», — заўважыў кіраўнік дзяржавы.
Прэзідэнт падкрэсліў важнасць і кадравай дысцыпліны, але важна не толькі патрабаваць, але і выпрацаваць неабходную нарматыўную прававую базу. Безгаспадарчае стаўленне і расхлябанасць не павінны заставацца беспакаранымі.
«Павінна быць вось такая сістэма выпрацавана, калі мы не хочам ваяваць так, як яны ваююць на поўдні. Нам патрэбны нарматыўныя прававыя акты. Каб гэта было ў законе. Парушыў закон — пайшоў», — сказаў Аляксандр Лукашэнка.
На нарадзе з актывам вобласці Прэзідэнт прывёў прыклад, што ў яго ёсць кадравы рэестр і ён узгадняе назначэнне шэрага кіраўнікоў, у тым ліку старшынь райвыканкамаў. І без яго ведама вызваліць іх з пасады нельга. Тое ж самае — пэўны пералік кадраў — павінна быць на ўзроўні абласцей, раёна і далей па вертыкалі, аж да механізатара.
Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што ў ліку прычын тых ці іншых недахопаў ёсць тыя, якія залежаць ад саміх людзей. «Гэта тое, што ў нас называецца разбэшчанасцю. Разгільдзяйства, злачыннасць, крадзеж. Усё гэта ў кучу. І ніхто не нясе, нібыта, адказнасць. А несці ж адказнасць трэба. І зноў паўстала пытанне стварэння сістэмы кіравання кадрамі», — заўважыў ён.
На нарадзе з актывам Гомельскай вобласці Аляксандр Лукашэнка расказаў, што раней Адміністрацыі Прэзідэнта, якая якраз упаўнаважана займацца кадравымі пытаннямі, было даручана на аснове агучанай ідэі стварыць заканадаўчыя асновы адпаведнай сістэмы. «Я праверу, так гэта ці не. І мне далажыце ў бліжэйшы час. І будзе спагнанне з урада і губернатараў жалезабетоннае. Паўтараць па 10 разоў я не буду. Мы ўжо дажыліся да таго: Прэзідэнт, выпрацуй ідэю, пераспі з ёй, груба кажучы, давядзі да кожнага, а потым ідзі сам зрабі, а мы будзем збоку глядзець. Гэты час закончыўся. Зразумейце вы, нарэшце, калі мы не зробім цяпер гэта, нашы дзеці не зробяць. Яны іншыя», — акцэнтаваў увагу беларускі лідар.
Аляксандр Лукашэнка заклікаў маладых людзей не крыўдзіцца на яго словы, у тым ліку тых, якія былі ў зале на нарадзе. Аднак канстатаваў, што сярод моладзі ёсць, напрыклад, і такія, хто «думае, што ў інтэрнэце яблыкі і грушы растуць». «Сядзяць, тыкаюць у гэты тэлефон — заўтра з неба ўсё зваліцца. Мы іх разбэсцілі да крайняй ступені. Ах, моладзь у нас добрая, добрая! Так, добрая. Але працаваць не хочуць і не ўмеюць. Яны не зробяць, яны не ўтрымаюць краіну», — падкрэсліў ён.
«Тысячы пытанняў. І ўсюды трэба выпрацаваць сістэму. Асабліва з кадрамі. Я дзесяць разоў гаварыў, — дадаў кіраўнік дзяржавы. — Кадры вырашаюць усё. У кіраўніка павінна быць улада, жалезная. І яны ні на каго не павінны аглядвацца. Ні адны праваахоўныя органы не павінны перашкаджаць кіраўніку кіраваць яго тэрыторыяй, прадпрыемствам і прымаць меры. Меры павінны быць ваенныя, самыя жорсткія. Не чакайце асобных указанняў. І ў аснове ўсяго — дысцыпліна. Калі не будзе дысцыпліны жалезабетоннай, усё гэта пустое. Мы будзем траціць грошы і будзем самі сябе паядаць, перамолваць: я буду вас крышыць, губернатар будзе — сваіх падначаленых. Таму павінна быць устаноўлена пэўная дысцыпліна», — запатрабаваў кіраўнік дзяржавы.
«Ніякага падзяжу, ніякага крадзяжу быць не павінна. Вось тут з праваахоўнікаў будзе спагнанне, асабліва з міліцыі», — папярэдзіў Прэзідэнт.
ПРАМЕЖКАВЫ (НЕ)ЗАЛІК. На якія праблемы Прэзідэнт указаў гомельскай вертыкалі
«Як я пераканаўся чарговы раз, мы ўмеем усё рабіць як трэба. Пытанне: чаму не робім так, як трэба? Ці дакладней — чаму не заўсёды робім так, як трэба? — паставіў на нарадзе пытанне беларускі лідар. — Другое — не хацелася б, каб праз некаторы час мы сустрэліся і развялі рукамі. Вось мы не зрабілі і пачынаем шукаць, як звычайна, прычыну. Каб гэтага не здарылася па выніках бягучага года (іншага часу ў вас няма, і ў мяне таксама), мы сёння сустрэліся. Каб прамежкава пагаварыць, чаму мы не робім так, як трэба рабіць, і так, як вы ўмееце рабіць».
Паводле інфармацыі Прэзідэнта, вынікі першага квартала для вобласці далёка не такія, як разлічвалі. Па тэмпах развіцця эканомікі вобласць займае чацвёртае месца сярод усіх рэгіёнаў. Хоць прамысловасць, заўважыў кіраўнік дзяржавы, спрацавала нядрэнна: рост на 4,5 працэнта, а ў цэлым па рэспубліцы паказчыкі павялічыліся прыкладна на 2 працэнты. Але гэта ў большай ступені ўклад арганізацый рэспубліканскай формы ўласнасці (іх удзельная вага амаль 80 працэнтаў). «А што ў вашай зоне адказнасці? У сельскай гаспадарцы тэмп не дацягвае да 100 працэнтаў і апошняе месца ў краіне», — заўважыў Аляксандр Лукашэнка.
Нагадаем, у лістападзе мінулага года ў Гомелі прайшла даволі прадметная і нават жорсткая нарада па стратэгіі развіцця аграпрамысловага комплексу вобласці. Расстаўлены акцэнты, узгоднены падыходы, атрыманы запэўніванні кіраўнікоў. Прэзідэнт спытаў, што зроблена на гэты момант і якія ёсць пытанні, што перашкаджаюць выкананню тых дамоўленасцей.
Аляксандр Лукашэнка ў сваім выступленні звярнуў увагу на пытанні ўзбуйнення гаспадарак і рэальнай эфектыўнасці гэтай работы, факты безгаспадарчасці, падзяжу жывёлы. Нагадаў Прэзідэнт аб неабходнасці развіцця Палескага радыяцыйна-экалагічнага запаведніка і Прыпяцкага парку.
На нарадах па эканоміцы пастаянна ставіцца задача зніжаць залежнасць паказчыкаў рэгіёнаў ад работы прамысловых гігантаў рэспубліканскага значэння, такіх як Мазырскі НПЗ, Жлобінскі БМЗ, Светлагорскі ЦКК і Добрушская папяровая фабрыка. «А як выконваецца маё даручэнне «адзін раён — адзін новы праект», дзе павінна быць бачная ініцыятыва мясцовай вертыкалі? Ці не падмяняеце паняцці? — абазначыў пытанне Аляксандр Лукашэнка. Размова ідзе перш за ўсё аб інавацыйных высокатэхналагічных вытворчасцях.
«Мяне ніхто не пераканае: развіццё раёна, гаспадаркі або прадпрыемства залежыць ад кемлівасці перш за ўсё кіраўніка і прымаемых на месцах рашэнняў. Тады адразу відаць, дзе талковыя кіраўнікі. Там праблем няма, і ўсё працуе як гадзіннік, — заявіў беларускі лідар. — У цяперашніх умовах гэта асабліва важна, таму што вы прыгранічны раён, як я сказаў, прыфрантавая зона. Хачу падкрэсліць: мы — мірныя людзі і чужой зямлі нам не трэба».
Прэзідэнт нагадаў, што менавіта з Гомельшчыны, з горада Камарына, 23 верасня 1943 года пачалося вызваленне Беларусі ад фашысцкай нечысці. «І менавіта тут, у Камарыне, у верасні трэба даць добры старт юбілейным мерапрыемствам, прымеркаваным да 80-годдзя вызвалення рэспублікі, якое мы шырока адзначым у 2024 годзе», — сказаў кіраўнік дзяржавы.
На нарадзе Аляксандр Лукашэнка засяродзіў увагу і на такіх праблемных аспектах, як стан дарог, мастоў, работа гарадскога транспарту, наступствы моцнай паводкі.
Аб развіцці рэгіёна далажыў губернатар Гомельскай вобласці Іван Крупко. Сваю ацэнку стану спраў далі ўпаўнаважаны кіраўніка дзяржавы ў рэгіёне, кіраўнік спраў Прэзідэнта Юрый Назараў, старшыня Нацыянальнага статыстычнага камітэта Іна Мядзведзева, памочнік Прэзідэнта — інспектар па Гомельскай вобласці Сяргей Барташ, старшыня Камітэта дзяржаўнага кантролю Васіль Герасімаў.
ЭКАНОМІКА = МІР. Чаму эканамічнае развіццё можа быць важнейшым за ваенную моц
Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што забеспячэнне міру і бяспекі — гэта справа Прэзідэнта, сілавога блока. «Ваша задача — стварэнне дастойных умоў для жыцця людзей. Ваша задача — эканоміка. Дайце эканоміку, — звярнуўся Прэзідэнт да ўдзельнікаў нарады. — І тут вы недапрацоўваеце».
Прэзідэнт акцэнтаваў увагу, што большасць пытанняў павінна вырашацца на месцах і без сацыяльных узрываў: «Вы ўпраўленцы. Людзі ў крытычнай сітуацыі чакаюць ад вас хуткіх, разумных і зразумелых дзеянняў і, самае галоўнае, дакладнай інфармацыі».
«Галоўнае ў нашай сустрэчы — не надумайце шукаць аб’ектыўныя прычыны. Не надумайце! Няма аб’ектыўных прычын. Нікому сёння не лёгка. Але калі мы вытрымаем, мы будзем зусім іншымі і зоймем сваё пачэснае месца ў гэтым свеце», — падкрэсліў беларускі лідар.
Прэзідэнт нагадаў, з чаго пачаліся праблемы ва Украіне: «Вы ж памятаеце, да вайны Украіны не было. Яе «разбэсцілі». Гэта вельмі багатая краіна. У іх было ўсё. І ў прамысловасці, і асабліва ў сельскай гаспадарцы. Чарназёмы і гэтак далей. Калі б гэта нам, мы лепш, чым Эміраты развіваліся б. А пачалося ўсё з таго: кіруемасць страчана, рынак усё адрэгулюе, безгаловыя кіраўнікі… І пайшло-паехала. Карупцыя, хабар на ўсіх узроўнях, дзяльба ўласнасці, усё парэзалі, раздалі. Няма краіны. З гэтага ўсё пачалося. У гэтым асноўная прычына».
«А для таго каб знайсці вінаватых, пачалі: рускую мову, рускамоўнае насельніцтва душыць, цкаваць. Як у нас у час Шушкевіча, Пазняка. Нацыяналізм у нас жа таксама пачаў захлістваць краіну. А ў іх ужо захліснула. Зразумела, тады і суседзі глядзяць на цябе, паціраючы рукі. І іншае. Вось з чаго пачыналася», — падкрэсліў беларускі лідар.
Таму вельмі важна забяспечыць моцную эканоміку. У гэтым выпадку можна занадта не перажываць і за ваенную бяспеку, упэўнены Прэзідэнт. «Таму я заўсёды кажу: дайце эканоміку, дайце мне сацыяльна-эканамічнае становішча, і я з вас не буду патрабаваць за абарону. Гэта асабліва важна для вас. Вы ж бачыце, што адбываецца. Да вас шмат людзей прыехала, сваякоў там шмат», — адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
«Таму эканоміка, моц, адзінства людзей — яны не дазволяць развязаць вайну. Вось таму я з вас так жорстка і патрабую. Таму што лепш я з вас цяпер запатрабую, чым заўтра дам вінтоўку і пашлю на фронт», — дадаў кіраўнік дзяржавы.
ЗАБЫЦЬ ПРА САНКЦЫІ. Як націск Захаду стаў часам магчымасцей
Кіраўнік дзяржавы станоўча адзначыў той факт, што ў сваіх выступленнях на нарадзе ні губернатар Гомельскай вобласці, ні ўпаўнаважаны па рэгіёне наогул не гаварылі пра санкцыі. «А ў Гродне мне пра санкцыі пачалі гаварыць. Вы радуйцеся, што гэтыя санкцыі ўвялі. Асабліва аграрыі. У нас краіна нямала атрымлівае ад аграрнага сектара. Вязіце, прадавайце, — сказаў Аляксандр Лукашэнка. — Так, малако вялікае ў Расіі пайшло. Трэба паканкурыраваць, не ўсё проста. Ну дык самім трэба варушыцца недзе. У вас кантакт са Смаленскай, Пскоўскай, Бранскай абласцямі. Ды і далей таксама — Белгарад, Курск. Гэта нашы людзі. Працуйце праз іх, ім спрабуйце прадаць. Ніхто ж цяпер не перашкаджае. Трэба дамаўляцца».
«Працаваць, працаваць і забыць пра санкцыі! Санкцыі — так, няпроста, складана. Але няпроста «Беларуськалію», нафтаперапрацоўчым заводам. Дык вы што, займаецеся гэтым? Не. Гэтым займаюцца ва ўрадзе канкрэтныя людзі», — заўважыў беларускі лідар.
Тым не менш і па гэтых падсанкцыйных таварах ёсць пазітыўная дынаміка. «І калійныя ўгнаенні пайшлі. Так, лагістыка крыху падаражэла. Але прадаём. Нафтапрадукты толькі дай цяпер. А раней баяліся — няма куды дзяваць. Ну што мы не можам прадаць? Трактары? Расійскі рынак свабодны. Так, кітайцы падціскаюць, хочуць прадаць. Але пакуль мы канкурэнтаздольныя. З «Растсельмашам» знайшлі неяк кантакты. Трэба іх развіваць. Праз «Растсельмаш» працаваць», — сказаў Прэзідэнт.
І ў цэлым Беларусь сумесна з Расіяй цяпер актыўна развіваюць кааперацыю. Запатрабаванай стала і беларуская галіна мікраэлектронікі, многія іншыя напрамкі, якія захаваны і атрымалі дадатковае развіццё яшчэ з савецкіх часоў.
ДОЛАРАВАЯ АФЁРА. Каму выгадна ідэалогія рыначнікаў
Аляксандр Лукашэнка на нарадзе адзначыў, што меў рацыю, калі насуперак сусветнаму трэнду не стаў прытрымлівацца чыста рыначных падыходаў у развіцці краіны. «Не трэба ніякага кантролю, цэнаўтварэнне (свабоднае. — Заўвага БЕЛТА), пайшло і паехала. Наеліся. Гэта я заўсёды вас стрымліваў. Насуперак сусветнаму трэнду я вас спрабаваў стрымліваць: супакойцеся, пакіньце лепшае з савецкіх часоў, што было. Хоць я не прыхільнік савецкай сістэмы», — сказаў ён.
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ўсё сваё жыццё, знаходзячыся на розных пасадах, займаўся мадэрнізацыяй тых ці іншых сістэм. Нешта выкарыстоўваў, нешта адкідваў, нават ламаў, але ствараў узамен новае.
Што датычыцца чыста рыначных прынцыпаў, Прэзідэнт упэўнены, што гэту ідэю падкідвалі звонку. «Вазьміце Японію — 500 праграм і планаў ствараюць па краіне. Гэта як мінімум — тое, што мы ведаем. Гэта значыць, у іх поўнае планаванне ў краіне. А нам кажуць: савецкае планаванне — гэта барахло, рынак усё адрэгулюе, — заўважыў кіраўнік дзяржавы. — Амерыканцы адрэгулююць. У іх ёсць, чым дзіркі закрываць. Недзе праваліліся — надрукавалі на станку. У іх унутраны дзяржаўны доўг пад 27 трыльёнаў долараў. Штампуюць, друкуюць, інфляцыя на ўвесь свет раскладваецца. Яны за кошт гэтага жывуць. Так, ім выгадны рынак. Недзе не хапае — надрукавалі, аддалі».
«Я тады яшчэ, з моманту сустрэчы з Сорасам зразумеў, што так рабіць нельга. А калі і рабіць, то трэба ціха, спакойна, гадамі, дзесяцігоддзямі гэта рабіць. Нельга гэта рабіць імгненна. А нас штурхалі, штурхалі… Калі нешта не зрабіў — нярыначная эканоміка. А нярыначная эканоміка ў краіне — гэта знешняе крэдытаванне дорага, яшчэ нешта. І з вамі размаўляць не хочуць. Але я і гэта, сціснуўшы зубы, перанёс», — адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
ФІНАЛЬНЫ БЛІЦ. Якія даручэнні Лукашэнка даў у канцы нарады
«Некалькі момантаў, якія нам трэба вырашаць. Калі губернатар і ўрад не гавораць пра гэта, давядзецца мне гаварыць. Хоць гэта ўзровень аблвыканкама і старшыні райвыканкама», — адзначыў Прэзідэнт.
Аляксандр Лукашэнка яшчэ раз звярнуў увагу на культуру земляробства, устараненне існуючых праблем. Задача літаральна гэтых дзён — пакуль стаіць добрае надвор’е, трэба выкарыстоўваць любую магчымасць для закладкі новага ўраджаю. Пасяўная кампанія кароткая, але ад гэтага залежыць увесь год. З бягучых задач таксама «рамонт» палёў з азімымі, падрыхтоўка да нарыхтоўкі кармоў, работа з арганічнымі ўгнаеннямі на палях.
Прэзідэнт зноў закрануў тэму меліярацыі. На буйныя работы грошы выдзелены, але больш дробнымі, так званай культуртэхнікай, павінны займацца самі гаспадаркі. «Трэба падключыцца, выратаваць землі. Таму меліярацыя меліярацыяй, а там, дзе можна з сякерай, лапатай папрацаваць, — гэта асобна».
Аляксандр Лукашэнка нагадаў і пра неабходнасць уключэння ў абарот зямель на месцы старых ферм. А ўкамплектаванне новых ферм жывёлай даручыў узяць на асобны кантроль.
Кіраўнік дзяржавы заклікаў не забываць і аб тэме прысядзібных участкаў у сельскай мясцовасці, у тым ліку ў так званых неперспектыўных вёсках вакол аграгарадкоў, дзе будзе ў асноўным сканцэнтравана жыццё ў вёсцы. Аляксандр Лукашэнка заклікаў беларусаў карыстацца гэтай магчымасцю: «Вы знаходзіцеся ў цэнтры Еўропы, на скрыжаванні ўсіх шляхоў. Вазьміце гэты ўчастак, але апрацуйце. Гэта багацце чалавека — мець паўгектара зямлі ў цэнтры Еўропы».
Асобная тэма — будаўніцтва цяпліц, каб у міжсезонне забяспечыць людзей айчыннай агароднінай — агуркамі і памідорамі. На працягу гэтага — наступнага года праблему трэба вырашыць. Але будаваць іх трэба ў тых гаспадарках, дзе ўжо ўмеюць з імі працаваць або дзе для гэтага ёсць магчымасці.
«І тут жа сады. Штурмам трэба выкарчоўваць старое і ствараць новыя сады. Гэта нядобра, што мы яблыкі завозім. Мы што самі не можам, як у Польшчы, вырасціць гэты яблык? Можам. Проста не займаемся. А гэта імпартазамяшчэнне», — заўважыў Прэзідэнт.
Аляксандр Лукашэнка яшчэ раз акцэнтаваў увагу і на рабоце з кадрамі, падкрэсліўшы важнасць жалезнай дысцыпліны.
ФРОНТ РАБОТ. Што павінен зрабіць кожны, каб захаваць краіну
Нарада ў Веткаўскім райвыканкаме хоць і была прысвечана развіццю Гомельскай вобласці, але па факце аказалася актуальнай для ўсёй краіны. У пачатку тыдня Прэзідэнт таксама пабываў у Гродне і пасля разгляду сітуацыі ў гэтых двух рэгіёнах агучыў праграму дзеянняў для ўсёй вертыкалі ўлады. Падагульняючы, кіраўнік дзяржавы звярнуўся да кожнага.
«Кожны павінен на сваім месцы цяпер завярцецца, закруціцца. Асабліва ў Гомельскай вобласці. Вы на фронце фактычна, — падкрэсліў Прэзідэнт. — Захавайце краіну. Гэта ўжо не толькі і не столькі для мяне. Гэта патрэбна вам. А захаваць мы яе можам, толькі калі напружыцца ўсёй грамадой і вырашыць праблемы. Слухайце, а нам і напружвацца ж і не трэба. Трэба проста каб кожны на сваім кавалачку рабіў сваю справу — і будзе вынік. Трэба ўзмацніць гэтыя тэмпы: дзе ішлі, там бегчы трэба, дзе беглі — яшчэ хутчэй бегчы».
«Там вайна, там НАТА пашыраецца і іншае, іншае, іншае. Нам цяпер няпроста. Я не проста сюды ядзерную зброю цягну. Засцерагчы трэба краіну, каб глядзець баяліся ў наш бок. У адваротным выпадку зноў будзем пад ботам чыім-небудзь хадзіць. Я хачу, каб вы гэты пасыл перш за ўсё ўспрынялі ад мяне. Гэта не нагнятанне абстаноўкі. Што тут нагнятаць. Вы лепш за мяне ведаеце, што адбываецца», — адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу, што Беларусь з задавальненнем наведваюць грамадзяне суседніх краін. «Цяпер гэтыя мярзотнікі закрылі граніцу. Забетанавалі, замініравалі — ні праехаць, ні прайсці. Але гэта іх праблема. Яны ўжо людзей сюды не пускаюць. Палякі, літоўцы закрываюць прапускныя пункты, ствараюць праблемы, перш за ўсё для сваіх людзей, каб яны да нас не ехалі. Таму што, вяртаючыся ад нас, яны кажуць: «Вы што, звар’яцелі, чаго вы з беларусамі мірна не жывяце?» Гэта ўжо ў палітыку перарастае», — канстатаваў ён.
«Таму давайце збяромся. Давайце дзе толькі магчыма нешта зробім. Я спадзяюся, што па выніках года ў нас будзе з вамі нармальная размова. Вельмі хацелася б, каб Гомельшчына была, як заўсёды, моцнай, мужнай. Збярыцеся проста», — рэзюмаваў беларускі лідар.
САРВАЎ АПЛАДЫСМЕНТЫ. Пра што Лукашэнка гаварыў з жыхарамі ў Ветцы
Кіраўнік дзяржавы ў раённым цэнтры таксама наведаў храм Праабражэння Гасподняга і запаліў свечку. Каля храма Прэзідэнт таксама ўсклаў кветкі да памятнага знака аб населеных пунктах, якія спынілі існаванне ў выніку чарнобыльскай трагедыі. Кіраўніку дзяржавы падарылі ікону «Маці Божая ахвяраў Чарнобыля». Такая ж ікона ёсць і ў храме, які наведаў Аляксандр Лукашэнка.
Каля храма, а таксама пасля нарады ў райвыканкаме Прэзідэнт цёпла пагутарыў з мясцовымі жыхарамі. Да Аляксандра Лукашэнкі звярнулася адна з жанчын з такімі словамі: «Вялікі дзякуй ад шматдзетных. Я грамадзянка Украіны, і вы мне далі грамадзянства Беларусі. Я гэтым вельмі моцна ганаруся. І жыву. У мяне чацвёра дзяцей. Вялікі вам дзякуй».
«Малайчына, што чацвёра дзяцей!» — сказаў кіраўнік дзяржавы.
Прысутныя людзі, якія прыйшлі, гаварылі шмат аб важнасці міру і спакойнага жыцця для дзяцей і ўнукаў.
«Я ваяваць не хачу», — сказаў Аляксандр Лукашэнка. Гэтыя словы людзі сустрэлі апладысментамі.
«Мы таксама не хочам! Нам патрэбны мір!» — прагучалі выкрыкі з натоўпу.
«Я заўсёды здзіўляюся, калі пачынаюць размаўляць наконт вайны. Там людзі напружаны ў Гомелі. Так, Гомельская вобласць і Брэсцкая сталі прыфрантавымі. Але гэта не значыць, што да нас нехта збіраецца з вайной ісці, — сказаў беларускі лідар. — Шалёных там хапае. Ну куды дзенешся… Вайна там ідзе. Таму вы не думайце, што я хачу разгарнуць тут нейкую вайну».
Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што ад людзей трэба толькі адно: каб кожны на сваім месцы рабіў тое, што павінен, якасна выконваў работу, пасяўная гэта або па іншых напрамках. «Рынкі адкрыты як ніколі. Мы можам сёння яшчэ багацейшымі стаць, лепш жыць. Проста трэба сабрацца», — сказаў ён. — Мы павінны дадаць у бягучым годзе, каб у Гомельскай вобласці ў цэлым людзі жылі лепш. Ёсць куды імкнуцца».
«Ну, а вам дзякуй за цярпенне. Вы проста малайцы. Я вось адчуваю, наколькі беларусы, асабліва тут на поўдні — Гомельшчына, Брэстчына — пачалі ўжо цаніць жыццё. Дайце толькі мір! Будзе вам мір, не хвалюйцеся. Галоўнае, каб вы спакойна працавалі, гадавалі сваіх дзяцей. Вы не хвалюйцеся», — сказаў кіраўнік дзяржавы.
«Усялякае можа быць. Але я больш за вас разумею, каб мы не ўцягнуліся ў гэту шырокамаштабную бойню. Вопыт яе мы выкарыстоўваем, вывучаем. Глядзім, каб наша армія была больш моцнай. Таму вы не хвалюйцеся. Я больш, чым вы, не хачу ваяваць. У мяне таксама ёсць дзеці. І вы ўсе мае дзеці. Я не хачу, каб мне давялося вас пасылаць некуды на фронт, — сказаў Аляксандр Лукашэнка. — Таму супакойцеся, працуйце спакойна. Ніхто на нас нападаць не збіраецца. У тым ліку ўкраінцы. Ды і заходнікі, з якімі я сустракаюся, яны мне кажуць: «Аляксандр Рыгоравіч, спадар Прэзідэнт, да вас ні ўкраінцы, ні палякі не збіраюцца». Можа, і не збіраюцца. Але нам трэба быць гатовымі да ўсяго. Таму гадуйце дзяцей. Пажадана як мага больш».